Menu
Notatnik Integrowanej Produkcji Roślin to znacznie więcej niż tylko zbiór zapisów – to serce całego systemu certyfikacji, najważniejszy dokument w gospodarstwie i kluczowe narzędzie zarządcze. Rzetelne i systematyczne prowadzenie dokumentacji IP jest fundamentem, który potwierdza zgodność produkcji z rygorystycznymi metodykami, zapewnia bezpieczeństwo żywności i stanowi dowód dla audytora podczas kontroli. Dla producenta rolnego jest to kronika sezonu wegetacyjnego, pozwalająca na analizę, optymalizację i świadome podejmowanie decyzji. Prawidłowo prowadzony notatnik to nie uciążliwy obowiązek, lecz gwarancja wiarygodności i przepustka do uzyskania prestiżowego certyfikatu Integrowanej Produkcji.
Prawidłowo prowadzona dokumentacja IP jest kręgosłupem całego systemu. Bez niej nawet najlepiej zarządzane gospodarstwo nie ma szans na uzyskanie certyfikatu. Jej rola jest wielowymiarowa i kluczowa dla każdego etapu produkcji.
Podczas audytu gospodarstwa IP, inspektor z jednostki certyfikującej nie opiera swojej oceny na ustnych deklaracjach producenta. Jedynym wiarygodnym i formalnym dowodem na to, że wszystkie działania w gospodarstwie są zgodne z metodyką integrowanej produkcji, jest kompletny i rzetelny notatnik integrowanej produkcji roślin. To w nim znajdują się zapisy potwierdzające:
Prawidłowe stosowanie środków ochrony roślin w IP.
Racjonalne nawożenie oparte na analizach gleby.
Systematyczny monitoring szkodników i podejmowanie decyzji na podstawie progów szkodliwości.
Zachowanie zasad płodozmianu i dbałość o bioróżnorodność.
Brak wpisu jest dla audytora równoznaczny z brakiem działania. Notatnik buduje zaufanie i potwierdza profesjonalizm producenta.
Poza funkcją kontrolną, notatnik jest nieocenionym narzędziem zarządczym. Umożliwia:
Analizę historyczną: Porównywanie sezonów, ocenę skuteczności zabiegów i optymalizację strategii ochrony na przyszłość.
Planowanie: Precyzyjne planowanie zakupów nawozów i środków ochrony roślin na podstawie danych z poprzednich lat.
Ochronę środowiska: Dokumentowanie działań proekologicznych (np. stosowanie preparatów biologicznych, dbałość o zapylacze) i świadome ograniczanie chemizacji.
Usprawnienie audytu: Dobrze prowadzony notatnik znacząco skraca i ułatwia proces kontroli, pozostawiając pozytywne wrażenie na audytorze.
Struktura notatnika jest ściśle określona, a jego elementy wynikają bezpośrednio z wymogów prawnych i metodycznych. Poniżej przedstawiamy kluczowe sekcje, które muszą znaleźć się w każdej dokumentacji IP.
Każdy notatnik, niezależnie od formy (papierowej czy cyfrowej), musi zawierać następujące, precyzyjnie uzupełniane sekcje:
Informacje ogólne o gospodarstwie: Dane właściciela, adres, numer identyfikacyjny, dane jednostki certyfikującej.
Plan pól gospodarstwa: Mapa sytuacyjna z wyraźnie oznaczonymi działkami, ich numerami, powierzchnią i uprawianymi roślinami. Należy na niej nanieść także elementy proekologiczne (tyczki spoczynkowe, pasy kwietne).
Wykaz upraw w ramach IP: Tabela z listą roślin zgłoszonych do certyfikacji.
Charakterystyka gleb i płodozmian: Informacje o typie gleby, wyniki analiz chemicznych oraz plan płodozmianu na co najmniej 3-4 lata wstecz.
Rejestr nawożenia:
Data zastosowania nawozu.
Nazwa uprawy i numer działki.
Nazwa handlowa nawozu i jego skład (N, P, K, Mg).
Zastosowana dawka ( kg/ha ).
Ewidencja zabiegów IP – ochrona roślin: To najważniejsza i najczęściej kontrolowana część notatnika. Musi zawierać:
Datę wykonania zabiegu.
Nazwę uprawy, fazę rozwojową (w skali BBCH).
Nazwę agrofaga (choroba, szkodnik, chwast).
Nazwę handlową zastosowanego środka ochrony roślin w IP.
Zastosowaną dawkę (np. l/ha, kg/ha ).
Ilość użytej wody (l/ha).
Warunki pogodowe podczas zabiegu (temperatura, wiatr).
Zapisy z monitoringu szkodników, chorób i chwastów:
Data obserwacji.
Nazwa monitorowanego agrofaga.
Wynik obserwacji (np. liczba odłowionych owadów w pułapce, % porażonych roślin).
Porównanie z progiem szkodliwości i podjęta decyzja.
Inne ważne zapisy: Informacje o zakupie materiału siewnego, kalibracji opryskiwacza, szkoleniach, a także ewidencja inspekcji i kontroli przeprowadzonych przez audytorów.
Systematyczność jest kluczem do sukcesu. Prowadzenie notatnika na bieżąco zapobiega błędom i oszczędza stresu przed audytem.
Założenie notatnika: Na początku sezonu należy założyć nowy notatnik (lub nową sekcję w aplikacji). Uzupełnij wszystkie dane stałe: informacje o gospodarstwie, plan pól, planowany płodozmian.
Bieżące uzupełnianie: Najważniejsza zasada: wpisuj każdy zabieg i każdą obserwację OD RAZU po jej wykonaniu. Odwlekanie tego na później to prosta droga do pomyłek i braków w dokumentacji. Wyznacz sobie stały dzień w tygodniu na przegląd i uzupełnienie ewentualnych braków.
Szczegółowość i czytelność: Pisz czytelnie i precyzyjnie. Używaj pełnych nazw handlowych środków i nawozów. Dokładnie określaj fazy BBCH – to dowód na to, że działasz w optymalnym terminie.
Archiwizacja danych: Dokumentację IP (zarówno notatnik, jak i powiązane dokumenty, np. faktury, wyniki analiz) należy przechowywać przez co najmniej 3 lata.
| Data | Uprawa / Faza BBCH | Agrofag | Nazwa środka ochrony roślin | Dawka (l, kg/ha) | Ilość wody (l/ha) |
|---|---|---|---|---|---|
| 15.05.2025 | Jabłoń / BBCH 65 (pełnia kwitnienia) | Parch jabłoni | Captan 80 WDG | 1,9 kg/ha | 700 |
| 28.06.2025 | Pszenica ozima / BBCH 75 (mleczna dojrzałość) | Mszyce | Mospilan 20 SP | 0,12 kg/ha | 300 |
| 10.07.2025 | Ziemniak / BBCH 45 (rozwój bulw) | Zaraza ziemniaka | Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG | 2,5 kg/ha | 400 |
Wybór formy prowadzenia dokumentacji zależy od preferencji producenta. Obie wersje są dopuszczalne przez jednostki certyfikujące, pod warunkiem, że zawierają wszystkie wymagane elementy.
| Cecha | Notatnik papierowy (tradycyjny) | Cyfrowy notatnik IP (aplikacje) |
|---|---|---|
| Zalety | – Dostępność bez internetu i prądu – Prostota obsługi dla osób nieobytych z technologią – Bezpośredni, fizyczny dowód | – Automatyzacja (podpowiedzi dawek, faz BBCH) – Szybkie generowanie raportów i zestawień – Łatwa archiwizacja i mniejsze ryzyko zgubienia – Dostęp z wielu urządzeń (telefon, komputer) – Integracja z mapami pól i prognozą pogody |
| Wady | – Ryzyko zniszczenia lub zgubienia – Czasochłonne przepisywanie i tworzenie podsumowań – Mniejsza czytelność, ryzyko błędów przy wpisach – Utrudniona edycja i korekta pomyłek | – Wymaga dostępu do urządzenia i czasem internetu – Konieczność nauki obsługi aplikacji – Potencjalne koszty subskrypcji – Ryzyko utraty danych w przypadku awarii systemu (jeśli brak kopii zapasowej) |
Na rynku dostępnych jest coraz więcej rozwiązań cyfrowych, które znacząco ułatwiają prowadzenie notatnika IP. Do najpopularniejszych należą:
e-notatnik IP: Autoryzowane przez jednostki certyfikujące aplikacje do prowadzenia dokumentacji. (Prowadzimy doradztwo w tej formule- więcej dowiesz się klikając link- Doradztwo w Integrowanej Produkcji)
Agrosystem: Rozbudowana platforma do zarządzania gospodarstwem, oferująca moduł Integrowanej Produkcji.
Standardowa forma papierowa: Ma wiele wad, jednak jest to najbardziej popularna i z pewnością akceptowalna forma prowadzenia dokumentacji.
Przed wyborem aplikacji warto upewnić się, czy jej struktura jest w pełni zgodna z aktualnymi wymogami notatnika IP.
Audytorzy zwracają uwagę na powtarzające się błędy, które mogą prowadzić do stwierdzenia niezgodności. Świadomość tych pułapek to pierwszy krok do ich uniknięcia.
Brak systematyczności: Wpisy dokonywane “na kolanie” tuż przed audytem, co często prowadzi do błędów w datach i chronologii.
Niekompletne wpisy: Brak jednej z wymaganych informacji, np. fazy BBCH, dawki wody czy nazwy agrofaga.
Niezgodność zapisów z fakturami: Ilość zużytych środków ochrony roślin w notatniku jest znacznie mniejsza lub większa niż ilość zakupiona (na podstawie faktur).
Stosowanie środków niedozwolonych w IP: Wpisanie do ewidencji preparatu, który nie znajduje się na liście dopuszczonych dla danej uprawy w systemie IP.
Brak dokumentacji z monitoringu: Puste rubryki dotyczące obserwacji agrofagów, co sugeruje, że zabiegi były wykonywane profilaktycznie, a nie na podstawie przekroczenia progów szkodliwości.
Błędy w dawkowaniu: Wpisanie dawki niezgodnej z etykietą rejestracyjną środka.
Nieczytelne pismo: W wersji papierowej uniemożliwia weryfikację poprawności zapisu.
Brak planu płodozmianu: Jest to jeden z fundamentalnych wymogów IP.
Unikanie tych błędów wymaga dyscypliny, ale gwarantuje spokojny przebieg audytu.
System Integrowanej Produkcji jest dynamiczny, a przepisy i metodyki są regularnie aktualizowane. Obowiązkiem producenta w IP jest śledzenie tych zmian.
Ustawa o środkach ochrony roślin: Określa ramy prawne dla Integrowanej Produkcji w Polsce.
Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi: Uszczegóławiają wymogi, w tym te dotyczące prowadzenia dokumentacji.
Metodyki Integrowanej Produkcji: To najważniejszy dokument dla producenta. Opracowywane dla każdej uprawy z osobna przez instytuty naukowe (np. IUNG, IO-PIB) i zatwierdzane przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN). Należy zawsze korzystać z najnowszej wersji metodyki.
Zmiany obowiązujące w sezonie 2024–2025: Producenci powinni zwrócić uwagę na aktualizacje list środków ochrony roślin dopuszczonych do stosowania w IP oraz ewentualne nowe wymogi dotyczące dokumentowania elementów proekologicznych.
Strona internetowa PIORiN (gov.pl/web/piorin)
Strony instytutów badawczych, np. IUNG Puławy (iung.pl)
Portale, takie jak ten na którym właśnie jesteś 🙂
Stwórz harmonogram: Ustal stały termin na uzupełnianie dokumentacji (np. każdy piątek po południu).
Korzystaj z checklist: Przygotuj własną listę kontrolną na podstawie tego artykułu, aby przed każdym wpisem upewnić się, że o niczym nie zapomniałeś.
Rób zdjęcia: Dokumentacja fotograficzna (np. etykiet środków, odłowów w pułapkach) może być cennym uzupełnieniem notatnika.
Integruj dane: Jeśli korzystasz z cyfrowego notatnika IP, wykorzystaj jego pełen potencjał – integruj go z danymi pogodowymi, mapami i systemem magazynowym.
Notatnik musi zawierać m.in.: dane gospodarstwa, plan pól, płodozmian, ewidencję nawożenia, szczegółowy rejestr zabiegów ochrony roślin, zapisy z monitoringu agrofagów oraz dokumentację kontroli i szkoleń.
Wpisy powinny być dokonywane na bieżąco, najlepiej tego samego dnia, w którym wykonano zabieg lub obserwację. Systematyczność jest kluczowa i podlega ocenie podczas audytu.
Dopuszczalne są obie formy. Notatnik cyfrowy (aplikacja) jest coraz popularniejszy ze względu na wygodę i automatyzację, ale tradycyjna wersja papierowa jest wciąż w pełni akceptowana, pod warunkiem kompletności i czytelności.
Braki lub poważne błędy w notatniku są traktowane jako niezgodność. W zależności od skali, może to skutkować zaleceniem uzupełnienia dokumentacji w określonym terminie, a w skrajnych przypadkach – odmową przyznania lub odebraniem certyfikatu.
Należy podać: datę, uprawę i jej fazę BBCH, zwalczany agrofag, pełną nazwę handlową środka, dawkę preparatu na hektar oraz ilość użytej wody.
Tak, jednostki certyfikujące oraz Ośrodki Doradztwa Rolniczego udostępniają wzory notatników (zarówno w formie plików PDF do druku, jak i gotowych zeszytów), które są w pełni zgodne z wymogami. Wzór notatnika IP ułatwia zachowanie prawidłowej struktury.
Najczęstsze błędy to: brak systematyczności, niekompletne wpisy (np. brak fazy BBCH), niezgodność zapisów ze stanem magazynowym (fakturami) oraz brak dokumentacji z monitoringu szkodników.
Przed audytem należy dokładnie sprawdzić kompletność i chronologię wszystkich wpisów, upewnić się, że wszystkie sekcje są wypełnione, a dokumentacja jest czytelna i uporządkowana. Warto również przygotować dokumenty powiązane (faktury, analizy gleby, certyfikaty).
Decydując się na nasze doradztwo zyskujesz:
biuro@akrol.pl
Telefon
+48 667 575 537